Taraf Gazetesi Düşünmek Taraf Olmaktır
Alkistis Protopsalti Konserinde
Geçen Perşembe günü Ankara’da, Orta Doğu Teknik Üniversitesi’nde bir ilk yaşandı. Yunanistan’ın en kıdemli ve meşhur sarkıcılarından biri olan Alkistis Protopsalti Kültür ve Kongre Merkezi Kemal Kurdaş Salonu’nda konser verdi. Yunanistan Ankara Büyükelçiliği’nin verdiği destekle mümkün olan bu etkinlikte, ‘Yunanistan’ın Renkleri’ adlı programı çerçevesinde sunulan şarkılar, Ankara’nın küçük Yunan cemaatinin mensuplarıyla beraber, konsere gelen Türk sanatseverlerini de büyülediler.
Türkiye’deki Yunanistan ile ilgili kültür etkinliklerinin ezici çoğunluğu, İstanbul’da yer alır. İster Patrikhane ve Rum azınlığının var olması, ister İstanbul’un Türk-Yunan ilişkilerinde kültürel ve tarihî ağırlığı, çok az Yunan kültürel etkinliği İstanbul dışında yer almaktadır. Ankara’da geçen senede yapılan Mario Frangoulis konserleri dışında böyle bir fırsat hatırlamak zor olur. Yunancada bir deyim ‘Yunanistan sadece Atina’dan ibaret değil’ varken, aynısı Türkiye ve İstanbul için geçerli olduğunu kanaatindeyim.
Ankara’ya böyle bir konser için Alkistis Protopsalti’nin gelmesi müthiş isabetli bir karardı. Zira o şüphesiz Türkiye’de az tanınan olsa, en önemli Yunan şarkıcılarından biri. Aile kökenleri Antalya ve Sakız adasına dayanan Protopsalti, Mısır’ın Rum azınlığının mensubu olarak İskenderiye’de doğdu. Ancak Nasır döneminde azınlıklara karşı baskılar artınca, ailesiyle beraber altı yaşında Yunanistan’da göç etmek zorunda kaldı. Atina’da 1970’lerin başından beri müzik sahnesine çıkıp, yaklaşık kırk senedir Yunan müzikseverleriyle beraber uzun ve mükemmel bir sanat seyahatine devam etti.
Ankara’da sunduğu programında bulunan şarkıların bazıları, kendi şarkıları, örneğin, Goran Bregoviç’ın ‘Çingeneler Zamanı’ film müziğini muhteşem kelimelerle süslemiş Lina Nikolakopoulou’nun şarkıları. Ayrıca, ‘klasik’ durumuna gelen, geçen yüzyılının Yunan müzik devlerinin Mikis Theodorakis ve Manos Hatzidakis’in bestelediği Odysseus Elytis ve Nikos Gatsos şiirlerini sundu. Canlı ve hatasız performansıyla dinleyicilerinin kalpını kaptıran Protopsalti, muhteşem bir geceye imza attı.
Konferanstan çıkarken, müzik diyarında Türk-Yunan ilişkilerini düşünmeden edemedim. En iyi Yunan sanatçılarından bazıları, Türkiye’de zaten çok ünlüdür. Mikis Theodorakis, Haris Alexiou, Yorgos Dalaras ve Maria Farantouri böyle örneklerdir. Mikis Theodorakis ve Maria Farantouri’nin Zülfü Livaneli ile ve Haris Alexiou Sezen Aksu ile beraber yaptıkları işbirliği sayesinde Türkiye’de şöhret kazanmıştı. Kıbrıs kökenli besteci Manos Loizos’un ezgileri, Türkçe sözleriyle giydirdiği ‘Yeni Türkü’, artık Türkiye’nin her yerinde dinlenir. Senfoni ve film müziğine geçersek eğer, Theo Angelopoulos’un filmleri seslendiren Eleni Karaindrou da, Türkiye’de çok sevilir. İzlenimlerime göre belki de, Karaindrou Türkiye’de Yunanistan’dan bile daha büyük bir hayran grubu olabilir.
Ancak birçok çok kaliteli ve son kırk senede Yunan müzik tarihine damgasını vuran şarkıcıları, Türkiye’nin müzik sahnesinde izleri yok. Geçen haftadaki konserine kadar Alkistis Protopsalti, Dimitra Galani, Manolis Mitsias ve daha gençlere geçersek, Eleftheria Arvanitaki, Sokratis Malamas, Melina Kana veya Nikos Portokaloğlu gibi sanatçılarının eserleri, Türk ve Yunan halklarının ortak müzik hazinelerinden ilham alıp, dilleri farklı olsa bile birbirilerinin duygularını anlaşabilir şekilde ifade edebilirler. Bu açıdan bu Protopsalti konseri, Türk-Yunan kültür ve sanat ilişkilerinde ne kadar ‘tanınmayan ve keşfedilmesini bekleyen kıtalar’ bulunduğunu bir kez daha herkese hatırlattı.
